Raymond Knops (CDA):
“De fractievoorzitters moeten deze taak serieus moeten nemen door de vergaderingen van deze commissie ook bij te gaan wonen. Nu gebeurt dat lang niet altijd”
(maart 2010)
Nu het kabinet Rutte eindelijk is aangetreden zijn we benieuwd hoe de ‘nieuwe’ Tweede Kamer de controle op de inlichtingendiensten wenst te regelen. Een aantal maanden voor de verkiezingen speelde het ondewerp weer op toen oud-Tweedekamerlid Ton Heerts (PvdA) stelde dat de parlementaire controle op de inlichtingen amper controle te noemen is.
Met deze hand in eigen boezem raakte Heerts een gevoelige snaar. Hij vond dat de controle niet alleen plaats moet vinden door de fractievoorzitters in de beslotenheid van de Commissie IVD. Er zou ook ruimte moeten zijn voor de inbreng van vakspecialisten, whoever that might be.
Heerts kreeg een steuntje in de rug van het CDA Tweedekamerlid Raymond Knops. Hij had iets opmerkelijks te melden: “de fractievoorzitters zouden deze taak serieus moeten nemen door de vergaderingen van deze commissie ook bij te gaan wonen. Nu gebeurt dat lang niet altijd“. Ah, parlementariers die vinden dat de parlementaire controle op de inlichtingendiensten verbeterd moet worden, dat hebben we eerder gehoord.
Inmiddels al weer ruim zes jaar geleden onderzocht de Commissie Bestuurlijke Evaluatie AIVD (Commissie Havermans) de AIVD. Natuurlijk werd in dat onderzoek ook de controle op de AIVD onderzocht. En wat bleek: “De controle op de AIVD is onvolkomen“.
De in 2002 ingestelde CTIVD ontbeerde het aan menskracht, maar de Commissie IVD van de fractievoorzitters bleek de bottleneck. Oorzaak: niet de AIVD of minister, die informeerden de commissie ‘ ruimhartig’, aldus Havermans. Nee, het was de commissie IVD zelf die “nauwelijks diepgaande debatten houden over de wijze waarop de AIVD zou moeten functioneren”. Tja, het zal je maar, zes jaar later nog een keer ingewreven worden door Heerts en Knops.
In 2009 zaten de fractievoorzitters Van Geel (CDA) (voorzitter van de commissie), Hamer, (PvdA), Kant (SP), Rutte (VVD), Wilders (PVV), Halsema (GroenLinks), Slob (ChristenUnie), Pechtold (D66), Thieme (PvdD) en Van der Vlies (SGP) in de commissie IVD.
Na de verkiezingen zijn een aantal fractievoorzitters vervangen, recent nog CDA en VVD door Sybrand Haersma Buma (CDA) en Stef Blok (VVD), eerder al Job Cohen (PvdA) , Emile Roemer (SP), Andre Rouvoet (CU) en Kees van der Staaij (SGP).
Misschien dat Femke Halsema (Groenlinks), Geert Wilders (PVV), Alexander Pechthold (D66) en Marianne Thieme (PvdD) kunnen uitleggen hoe de parlementaire controle werkt?